در انتشارات پژوهش سرا، ما مشتاقانه در کنار شما هستیم تا مسیر دشوار و شیرین تولد کتابتان را هموار سازیم. از لحظه‌ای که دست‌نوشته‌تان به دست ما می‌رسد تا زمانی که نسخه فیزیکی و الکترونیک آن منتشر می‌شود، تمامی مراحل چاپ کتاب را به‌صورت ساده و گام‌به‌گام برایتان شرح خواهیم داد. با مطالعه این توضیحات، جامع‌ترین اطلاعات را در زمینه مراحل و روش چاپ کتاب کسب خواهید کرد.
برای آشنایی با تمام خدمات چاپ کتاب و دریافت مشاوره‌ی رایگان، با ما تماس بگیرید.
مراحل اصلی چاپ کتاب به شرح زیر است:
تایپ دست‌نویس کتاب (در صورت نیاز)
ویراستاری متن آماده‌شده
صفحه‌آرایی کتاب
اخذ مجوزهای کتاب
طراحی جلد کتاب
چاپ نسخه فیزیکی کتاب و نشر الکترونیک آن
در ادامه، این مراحل را به‌تفصیل شرح می‌دهیم:
۱. مرحله اول: بررسی اثر نویسنده و عقد قرارداد
مسیر چاپ کتاب شما در انتشارات پژوهش سرا با ارسال و بررسی اثرتان آغاز می‌شود. متخصصین و مشاورین ما بخشی از محتوای کتاب را مطالعه و بررسی می‌کنند و در صورت تأیید، طبق قوانین چاپ کتاب برای ادامه مراحل اقدام می‌گردد.
۱. ارسال اثر به انتشارات
چه کتاب شما رمان باشد، چه مجموعه شعر، تخصصی یا علمی، فرآیند ارسال اثر تفاوتی ندارد. کافی است محتوای نوشته‌شده خود را در قالب فایل ورد (Word) یا پی‌دی‌اف (PDF) در اختیار ناشر قرار دهید. اگر فایل شما دست‌نویس است، نگران نباشید؛ ما خدمات تایپ دست‌نویس را نیز انجام خواهیم داد.
۲. بررسی اثر توسط متخصصان
در این بخش، حدود ۱۰ الی ۲۰ صفحه از محتوای کتاب شما توسط متخصصین و مشاورین بررسی می‌شود. در صورت تأیید کیفی اثر، هماهنگی‌های لازم جهت دریافت مدارک مورد نیاز برای عقد قرارداد انجام می‌گیرد. انتخاب یک انتشارات خوب، مانند انتشارات پژوهش سرا، می‌تواند فرآیند چاپ کتاب شما را به شکل چشمگیری تسهیل کند.
۳. تنظیم و عقد قرارداد
تنظیم قرارداد، یکی از مهم‌ترین مراحل چاپ کتاب است. پس از دریافت مدارک و مستندات شما، بخش امور قرارداد انتشارات، پیش‌قرارداد را آماده و برایتان ارسال می‌کند. پس از مطالعه پیش‌قرارداد و تأیید شما، قرارداد نهایی برای امضا ارسال خواهد شد.
نکته: برای بستن قرارداد، هیچ نیازی به مراجعه حضوری نیست. ما با مؤلفان ساکن شهرهای دیگر و حتی نویسندگان خارج از کشور نیز به‌راحتی قرارداد منعقد می‌کنیم.
💡 آیا مؤلف می‌تواند بخشی از کارها را خودش انجام دهد؟
بله، نویسنده می‌تواند بخشی از مراحل چاپ کتاب را که در حیطه تخصص اوست (مانند تایپ یا حتی ویرایش اولیه) شخصاً انجام دهد و بخش‌های تخصصی‌تر که نیاز به حرفه و تجربه دارد (مانند اخذ مجوز، طراحی جلد و...) را به عهده‌ی انتشارات بگذارد.
۲. مرحله دوم: آماده‌سازی فایل کتاب
پس از عقد قرارداد میان مؤلف و ناشر، متن خام شما وارد مرحله تبدیل به کتاب شده و برای ورود به فاز بعدی چاپ آماده می‌شود.
۱. ویراستاری کتاب
در این گام، فایل خام اثر شما به ویراستار واگذار می‌شود. ویراستاری عمومی کتاب شامل اصلاح نویسه‌ها، دستور خط، نشانه‌گذاری و مطابقت متن با رسم‌الخط و زبان معیار است. ویراستاری از مهم‌ترین مراحل چاپ کتاب برای تضمین کیفیت اثر شماست.
۲. تأیید ویراستاری توسط مؤلف کتاب
از آنجا که ویراستاری منجر به تغییراتی در متن می‌شود، نسخه ویراسته‌شده برای نویسنده ارسال می‌گردد تا آن را بازخوانی کند. مؤلف می‌تواند پیشنهادات خود را برای بهتر شدن متن و محتوا (با رعایت چهارچوب استانداردها) اعلام نماید. مدت‌زمان این رفت‌وبرگشت‌ها به تعداد اصلاحات بستگی دارد.
۳. صفحه‌آرایی و آماده‌سازی کتاب
صفحه‌آرایی یکی از شاخصه‌های موفقیت‌آمیز بودن چاپ کتاب و بالابردن فروش آن است. به مجموعه تکنیک‌های بصری که هدف آن جذب مخاطب و تداوم مطالعه است، صفحه‌آرایی می‌گویند. یک صفحه‌آرایی مناسب، باعث می‌شود مخاطب بدون هیچ تبلیغی، جذب کتاب شما شود.
در این مرحله، تنظیم موارد زیر نیز انجام می‌شود:
شابک (ISBN): شماره استاندارد بین‌المللی کتاب، که مانند کد ملی برای کتاب صادر می‌شود و حاوی اطلاعاتی مانند محل انتشار، ناشر و نوبت چاپ است. اخذ مجوزها و شابک تنها توسط ناشر امکان‌پذیر است.
شناسنامه کتاب: شامل شابک، مجوز، نام ویراستار، مشخصات نشر، نام طراح جلد، صفحه‌آرا، قیمت فروش، نوبت و شمار چاپ، آدرس مراکز پخش و راه‌های ارتباطی با نویسنده و ناشر.
فهرست کتاب: با توجه به فصل‌بندی متون و سرفصل‌ها تنظیم می‌شود.
پس از تکمیل موارد بالا، صفحات زیر به کتاب اضافه می‌شوند:
صفحه اول: نام و یاد خدا
صفحه دوم: عنوان کتاب و نام مؤلف
صفحه سوم: شناسنامه کتاب و مشخصات نشر
صفحه چهارم: فهرست موضوعی کتاب
صفحه پنجم: تقدیم‌نامه
صفحه ششم: سخن نویسنده
صفحه هفتم: سخن ناشر
صفحه هشتم: پیشگفتار
نکته در مورد صفحه‌آرایی:
اغلب هدف مخاطب صرفاً مطالعه کتاب است، لذا بهتر است کتاب در شکلی ساده و در عین حال جذاب طراحی شود. صفحه‌آرایی حرفه‌ای معمولاً با نرم‌افزار تخصصی مانند Adobe InDesign انجام می‌شود.
۴. تأیید صفحه‌آرایی توسط مؤلف
در این گام، مؤلف موظف است صفحه‌آرایی نهایی کتاب را بازبینی و تأیید کند و هرگونه پیشنهاد یا نظر نهایی خود را به انتشارات منتقل نماید.
مرحله سوم: اخذ مجوزهای قانونی کتاب
پس از آماده‌سازی نهایی محتوای کتاب، نوبت به دریافت مجوزهای لازم می‌رسد. این مجوزها حق معنوی کتاب را به نام صاحب اثر ثبت کرده و محتوای آن را مورد بررسی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی قرار می‌دهند.
۱. اخذ فیپا (FIPA)
«فیپا» یا فهرست‌نویسی پیش از انتشار، برگه‌ای است که سازمان اسناد و کتابخانه ملی آن را صادر می‌کند و شامل تمام اطلاعات کتاب برای معرفی آن به جامعه کتاب‌خوانی است.
مراحل دریافت فیپا:پس از اتمام صفحه‌آرایی و دریافت شابک، ناشر فایل نهایی کتاب را به سازمان اسناد و کتابخانه ملی ارسال می‌کند.
مزیت فیپا: فیپا باعث می‌شود که در آینده، کتاب شما در تمامی کتابخانه‌های معتبر کشور و جهان قابل‌جستجو و شناسایی باشد.
۲. دریافت مجوز محتوایی (مجوز وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی)
این مرحله، مهم‌ترین بخش از اخذ مجوزها است. ناشر (پژوهش سرا) پس از دریافت فیپا و آماده‌سازی نهایی فایل، آن را برای بررسی محتوا و صدور مجوز چاپ به وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی ارسال می‌کند.
زمان‌بندی: مدت‌زمان بررسی محتوا کاملاً بستگی به موضوع کتاب و نظر کارشناسان مربوطه دارد. این مرحله برای بررسی انطباق محتوای کتاب با قوانین فرهنگی و اخلاقی کشور ضروری است.
۳. اعلام وصول
پس از چاپ فیزیکی کتاب، ناشر موظف است تعدادی نسخه از کتاب را به وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و کتابخانه ملی ارائه دهد تا مجوز «اعلام وصول» را دریافت کند. این مجوز نشان می‌دهد که کتاب شما با موفقیت چاپ شده و از نظر قانونی مانعی برای توزیع ندارد.
۴. مرحله چهارم: طراحی جلد و اعلام قیمت
هم‌زمان با اخذ مجوزهای قانونی یا پس از دریافت مجوز محتوایی، مرحله طراحی جلد کتاب آغاز می‌شود.
۱. طراحی جلد کتاب
همان‌طور که پیش‌تر اشاره شد، طراحی جلد تأثیر فوق‌العاده‌ای در انتخاب و خرید کتاب توسط خواننده دارد. در انتشارات پژوهش سرا، این کار توسط طراحان حرفه‌ای انجام می‌گیرد.
فاکتورهای مهم در طراحی جلد:
- در نظر گرفتن سلیقه مخاطب و موضوع کتاب
- استفاده از رنگ‌ها و تصاویر جذاب
- رعایت اصول گرافیکی و ترکیب‌بندی
- قراردادن اطلاعات ضروری (شابک، نام نویسنده و ناشر) در پشت جلد
۲. اعلام قیمت نهایی کتاب
پس از مشخص شدن تعداد صفحات، قطع کتاب (اندازه فیزیکی) و نوع جلد، هزینه نهایی چاپ مشخص و قیمت فروش کتاب روی جلد (معمولاً در پشت جلد) درج می‌شود. این قیمت با در نظر گرفتن هزینه‌های تولید، پخش و سود ناشر و مؤلف تعیین می‌گردد.
۵. مرحله پنجم: چاپ و نشر
این مرحله، لحظه به ثمر نشستن تمام تلاش‌های شما و همکاران ما در پژوهش سرا است؛ جایی که متن الکترونیک شما تبدیل به یک اثر فیزیکی می‌شود.
۱. چاپ نسخه فیزیکی کتاب
چاپ کتاب به دو روش عمده انجام می‌شود:
- چاپ افست: برای تیراژهای بالا و سفارشات بیش از ۱۰۰۰ نسخه، که هزینه تمام‌شده هر جلد را کاهش می‌دهد.
- چاپ دیجیتال: برای تیراژهای پایین یا زیر ۵۰۰ نسخه، که سرعت بالاتری دارد و برای نویسندگانی که می‌خواهند بازار را بسنجند یا نسخه‌های محدود چاپ کنند، بسیار مناسب است.
ناشر (پژوهش سرا) با توجه به تیراژ درخواستی و بودجه شما، مناسب‌ترین روش چاپ را انتخاب می‌کند.
۲. صحافی و برش
پس از چاپ، برگه‌ها وارد مرحله صحافی می‌شوند. صحافی شامل تا کردن، مرتب کردن و اتصال برگه‌ها به یکدیگر و نهایتاً چسباندن جلد به محتوای داخلی کتاب است. برش نهایی نیز برای یکدست شدن لبه‌های کتاب انجام می‌گیرد.
۳. نشر الکترونیک
امروزه، نشر الکترونیک نیز یکی از راه‌های مهم برای معرفی اثر شما به مخاطبان جدید است. در صورت تمایل مؤلف، هم‌زمان یا پس از چاپ نسخه فیزیکی، کتاب می‌تواند در قالب فایل الکترونیک (E-Book) یا اپلیکیشن در پلتفرم‌های قانونی منتشر شود.
۴. توزیع و پخش
در نهایت، کتاب شما آماده توزیع است. انتشارات پژوهش سرا با همکاری مراکز پخش معتبر، کتاب شما را به کتاب‌فروشی‌ها، فروشگاه‌های آنلاین و مراکز فرهنگی سراسر کشور ارسال می‌کند تا به دست خوانندگان برسد.
تیم انتشارات پژوهش سرا با افتخار در تمام این مراحل از ایده تا پخش، همراه شماست تا این داستان تولد کتاب شما به بهترین شکل ممکن رقم بخورد.