درباره کتاب

اینترنت اشیاء (IoT) شبکه‌ای از میلیاردها دستگاه فیزیکی است که در سراسر جهان به اینترنت متصل‌اند و داده‌ها را جمع‌آوری و به اشتراک می‌گذارند. این فناوری در حال دگرگون‌سازی صنایع، خدمات و زندگی روزمره ماست. اما این اتصال گسترده، چالش‌های بی‌سابقه‌ای در زمینه امنیت سایبری، حریم خصوصی، و مسئولیت‌پذیری حقوقی ایجاد کرده است. کتاب حاضر در نه فصل، با هدف اصلی بررسی اثربخشی مقررات موجود و نیاز به چارچوب‌های جدید حقوقی، به این دغدغه‌ها پاسخ می‌دهد. نویسنده با رویکردی بین‌رشته‌ای، ابتدا فرصت‌ها و تهدیدات IoT را واکاوی کرده و سپس به مقایسه مدل‌های حکمرانی جهانی، به‌ویژه در اتحادیه اروپا (با محوریت GDPR و قانون تاب‌آوری سایبری) و ایالات متحده، می‌پردازد. در نهایت، وضعیت حقوقی و الزامات نهادی ایران را در پرتو این تجارب بین‌المللی، مورد ارزیابی قرار می‌دهد.

خلاصه کتاب

کتاب «اینترنت اشیاء: اثر بخشی مقررات در جهان متصل» به سه بخش اصلی تقسیم می‌شود. بخش اول به مبانی، فرصت‌ها (مانند شهرهای هوشمند و سلامت دیجیتال) و تهدیدات (شامل آسیب‌پذیری داده‌ها و حملات زیرساختی) اینترنت اشیاء می‌پردازد. بخش دوم، مدل‌های نظارتی جهانی را به‌صورت تطبیقی بررسی می‌کند؛ از چارچوب جامع و داده‌محور اتحادیه اروپا تا قوانین پراکنده و منعطف آمریکا. بخش سوم، وضعیت ایران را تحلیل می‌کند. نویسنده با بررسی اسناد بالادستی و مصوبات شورای عالی فضای مجازی، نشان می‌دهد که اگرچه اقدامات اولیه صورت گرفته، اما کشور برای مهار کامل و ایمن اینترنت اشیاء نیازمند یک چارچوب قانونی منسجم، شفاف و پیشگیرانه است. در مجموع، کتاب هشدار می‌دهد که بدون مقررات اثربخش، پتانسیل‌های عظیم IoT به تهدیداتی جدی برای امنیت ملی و حقوق شهروندی تبدیل خواهند شد.

چرا باید این را بخوانیم؟

ما اکنون در مرز انفجار اتصال دستگاه‌های هوشمند هستیم؛ از ساعت‌های هوشمند گرفته تا نیروگاه‌های متصل به شبکه. این کتاب به شما کمک می‌کند تا از سطح کاربر ساده فراتر رفته و به تحلیلگر چالش‌های حاکمیتی و حقوقی این جهان متصل تبدیل شوید. اگر می‌خواهید بدانید که داده‌های شما در بستر IoT چگونه پردازش می‌شوند، چه قوانین جهانی‌ای بر آن‌ها حاکم است و شکاف‌های قانونی در کشور ما کجاست، مطالعه این اثر ضروری است. این کتاب صرفاً یک گزارش نیست، بلکه یک راهنمای عمل برای سیاست‌گذاران، حقوق‌دانان و مدیران فناوری است تا زیرساخت‌های لازم برای تبدیل فرصت‌های IoT به واقعیت، و مدیریت ریسک‌های آن را فراهم آورند.

خواندن این کتاب را به چه کسانی پیشنهاد می‌کنیم؟

1. حقوق‌دانان، وکلا و قضات: به‌ویژه متخصصان حقوق فناوری اطلاعات، حقوق ارتباطات و حقوق داده‌ها که با چالش‌های حریم خصوصی و امنیت سایبری در محیط‌های متصل سروکار دارند.
2. سیاست‌گذاران و مدیران ارشد نهادهای حاکمیتی: فعالان در وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات، مرکز ملی فضای مجازی، سازمان تنظیم مقررات و دیگر نهادهای مسئول قانون‌گذاری در حوزه دیجیتال.
3. پژوهشگران و دانشجویان: در رشته‌های مهندسی کامپیوتر، حقوق، مدیریت فناوری و سیاست‌گذاری عمومی که به دنبال درک عمیق ابعاد رگولاتوری اینترنت اشیاء هستند.
4. مدیران امنیت اطلاعات (CISO) و توسعه‌دهندگان IoT: برای آگاهی از الزامات قانونی و استانداردهای بین‌المللی که باید در طراحی و پیاده‌سازی محصولات خود رعایت کنند.

بخشی از کتاب اینترنت اشیاء

«...بدون شک، اینترنت اشیاء در کنار فرصت‌های اقتصادی و اجتماعی بی‌نظیری که فراهم می‌آورد، چالش‌های ذاتی و عمیقی را نیز به همراه دارد. تهدیدات امنیتی در این فضا به دلیل گستردگی نقاط تماس، تنوع دستگاه‌ها، منابع پردازشی محدود و ماهیت توزیع‌شده داده‌ها، بسیار پیچیده‌تر از سیستم‌های رایانه‌ای سنتی است. در عمل، یک دستگاه هوشمند ساده که به‌عنوان بخشی از یک زیرساخت حیاتی متصل شده است، می‌تواند به یک بردار حمله مؤثر (Attack Vector) تبدیل شود و امنیت کل شبکه را به خطر اندازد. از این رو، اثربخشی هرگونه چارچوب مقرراتی، بیش از هر چیز به توانایی آن در وضع الزامات فنی و حقوقی برای تأمین تاب‌آوری سایبری در طول چرخه حیات محصول IoT، وابسته است. نادیده گرفتن این الزامات، به‌طور قطع منجر به خلق یک محیط متصل با آسیب‌پذیری بالا و فاقد اعتماد عمومی خواهد شد...»